Category Archive : TEKNİK BİLGİLER

KLAVUZ MATKAP ÖLÇÜLERİ

Kılavuz Matkap Çapları

Metrik Normal Vida Kılavuzu

Anma ÇapıHatveMatkap Çapı
10.250.75
1.10.250.85
1.20.250.95
1.40.31.1
1.60.351.25
1.70.351.3
1.80.351.45
20.41.6
2.20.451.75
2.30.41.9
2.50.452.05
2.60.452.1
30.52.5
3.50.62.9
40.73.3
4.50.753.7
50.84.2
615
716
81.256.8
91.257.8
101.58.5
111.59.5
121.7510.2
14212
16214
182.515.5
202.517.5
222.519.5
24321
27324
303.526.5
333.529.5
36432
39435
424.537.5
454.540.5
48543
52547
565.550.5
605.554.5
64658
68662

AMERİKAN (UNC) Kaba Vida

Anma ÇapıDiş AdediDış ÇapMatkap Çapı
Nr. 1641.8541.5
Nr. 2562.1841.8
Nr. 3482.5152.1
Nr. 4402.8452.3
Nr. 5403.1752.6
Nr. 6323.5052.85
Nr. 8324.1663.5
Nr. 10244.8263.9
Nr. 12245.4864.5
1/4″206.355.2
5/16″187.9386.6
3/8″169.5258
7/16″1411.1129.4
1/2″1312.710.75
9/16″1214.28812.25
5/8″1115.87513.5
3/4″1019.0516.5
7/8″922.22519.5
1″825.422.25
1 1/8″728.57525
1 1/4″731.7528.25
1 3/8″634.92531
1 1/2″638.134
1 3/4″544.4539.5
2″4.550.845.25
2 1/4″4.557.1551.6
2 1/2″463.557.25
2 3/4″469.8563.6
3″476.269.9
3 1/4″482.5576.25
3 1/2″488.982.6
3 3/4″495.2589
4″4101.695.3

WHITWORHT (BSF) İnce Vida

Anma ÇapıDiş AdediDış ÇapMatkap Çapı
3/16″324.7623.9
7/32″285.6564.5
1/4″266.355.3
9/32″267.1426.1
5/16″227.9386.7
3/8″209.5258.2
7/16″1811.1139.6
1/2″1612.711
9/16″1614.28812.5
5/8″1415.87514
11/16″1417.46315.5
3/4″1215.0516.75
7/8″1122.22519.75
1″1025.422.75

WHITWORTH (BSW) Normal Vida

Anma ÇapıDiş AdediDış ÇapMatkap Çapı
1/16″601.591.2
3/32″482.381.9
1/8″403.182.5
5/32″323.973.2
3/16″244.763.6
7/32″245.564.5
1/4″206.355.1
5/16″187.946.5
3/8″169.537.9
7/16″1411.119.25
1/2″1212.710.5
9/16″1214.2912.1
5/8″1115.8813.5
3/4″1019.0516.5
7/8″922.2319.25
1″825.422
1 1/8″728.5824.75
1 1/4 “731.7527.75
1 3/8″634.9330.5
1 1/2″638.133.6
1 5/8″541.4835.5
1 3/4″544.4539
1 7/8″4.547.6341.5
2″4.550.844.5
2 1/4″457.1550
2 1/2″463.556.5
2 3/4″3.569.8562
3″3.576.268

WHITWORTH (GAZ DİŞ) Boru

Anma ÇapıDiş AdediDış ÇapMatkap Çapı
1/8″289.7288.8
1/4″1913.15711.8
3/8″1916.66215.25
1/2″1420.95519
5/8″1422.91121
3/4″1426.44124.5
7/8″1430.20128.25
1″1133.24930.75
1 1/8″1137.89735.5
1 1/4″1141.9139.5
1 3/8″1144.32342
1 1/2″1147.80345.5
1 3/4″1153.74651.4
2″1159.61457.2
2 1/8″11
2 1/4″1165.7163.3
2 3/8 “11
2 1/2″1175.18472.8
2 5/8″11
2 3/4″1181.53479.1
3″1187.88485.5
3 1/8″11
3 1/4″11
3 3/8″11
3 1/2″11
3 5/8″11
3 3/4″11
4″11

PG Kılavuz

Anma ÇapıDiş AdediDış ÇapMatkap Çapı
PG 72012.511.2
PG 91815.213.8
PG 111818.617.2
PG 13,51820.419
PG 161822.521.1
PG 211658.326.7
PG 29163735.4
PG 36164745.4
PG 42165452.4
PG 481659.357.7

 NPT Konik Kılavuz

Anma ÇapıDiş AdediDış ÇapMatkap Çapı
1/16″277.9386.3
1/8″2710.2878.5
1/4″1813.71611
3/8″1817.14514.5
1/2″1421.33617.8
3/4″1426.6723
1″11.533.40129
1 1/4″11.542.16437.5
1 1/2″11.548.2644
2″11.560.32556
2 1/2″873.02566.5
3″888.982.5

 Trapez Kılavuz

Anma ÇapıHatveMatkap Çapı
Tr 81.56,60
Tr101.58,60
Tr 1028,20
Tr 1037,50
Tr12210,20
Tr 1239,25
Tr14212,20
Tr 14311,25
Tr 14412,25
Tr 16412,25
Tr 18414,25
Tr 20416,25
Tr 22517,25
Tr 24519,25
Tr 26521,25
Tr 28523,25
Tr 30624,25
Tr 32636,25
Tr36630.25
Tr38731,50
Tr40733,50
Tr44737,50
Tr48840,50
Tr50842,50
Tr52844,50

KESİCİ TAKIM SEÇİMİNDE NELERE DİKKAT EDİLMELİ

Kesici takım seçiminde nelere dikkat etmeniz gerektiğini anlattığımız makalemiz, takım seçimi sırasında faydalanabileceğiniz bilgileri içermektedir. Endüstriyel imalatta eldeki malzemeye istenilen şekli kusursuza yakın hatta kusursuz bir biçimde verebilmek çok önemlidir; bu yüzden kesici takım seçimi de büyük önem taşımaktadır. Doğru kesici takımı seçmek üretim sürecinde üreticiye büyük yararlar sağlamaktadır. Şöyle ki doğru kesici takım malzemesinin seçildiği bir üretim sürecinde üretim kalitesi ve verimliliği artırılır, hatta maliyet doğru olmayan takımlarla yapılan bir üretime nazaran oldukça azaltılabilir.

İçinde bulunduğumuz çağda üretim çeşitliliği daha önceki çağlarda görülmemiş şekilde artmıştır. Üretilen her bir ürünün birbirinden farklı özelliklerde olması tek bir kesici takımın üretilen her üründe kullanılmasını imkânsız kılmaktadır. Yani üretim sürecinde, kullanılan malzemenin özellikleri de dikkate alınarak kesici takım seçimi yapılması gerekmektedir.

Kesici Takım Seçimini Etkileyen Faktörler

  • Üretimde Kullanılan Malzemenin Sertliği:Bir malzemeye şekil verme işlemleri genellikle malzemenin üzerinden belirli miktarda talaş kaldırma işlemiyle yapılmaktadır. İstenen talaş kaldırma oranlarına ulaşma konusunda malzemenin sertliği büyük önem taşımaktadır. Başka bir deyişle, üretim sürecinde kullanılan malzemenin sertliğine göre kesici takım seçimi yapılmalıdır.
  • Malzeme Üzerinde Yapılacak İşlemin Niteliği:Yukarıda da bahsettiğimiz gibi şekil verme işlemleri genel olarak talaş kaldırma yöntemiyle yapılmaktadır. Ancak yapılan her işlem sadece nicelik olarak değil nitelik olarak da birbirinden farklılaşmaktadır. Malzemenin üzerinde delik delme, kanal açma, tırtıl açma gibi birbirinden farklı işlemler yapılabilmektedir. İşte malzeme üzerinde yapılmak istenen bu işlemlerin niteliği, kesici takım seçimi yaparken dikkate alınmalıdır.
  • Ulaşılmak İstenen Pürüzsüzlük: Talaş kaldırma işleminden sonra ulaşılmak istenen pürüzsüzlük, malzemenin bütün işleme sürecinden sonraki kullanım amacına göre değişebilir. İşleme sürecinde kullanılacak kesici takımın nitelikleri de istenen bu pürüzsüzlüğe göre belirlenmelidir.
  • Malzeme Üzerinden Koparılacak Talaş Oranı: Talaşlı imalatta malzeme üzerinden belirli bir miktarda talaş kaldırılarak şekil verme işlemleri gerçekleştirildiği için, malzeme üzerinden koparılmak istenen talaş oranı da kesici takım seçimini etkileyen önemli bir faktör olarak değerlendirilmelidir.
  • Malzemenin ve Kesici Takımın Rijitliği: Malzeme üzerinden kaldırılmak istenen talaş miktarı ve ulaşılmak istenen pürüzsüzlük oranı söz konusu olduğunda, kullanılan malzemenin sertliği kadar, kesici takımın sertliğinin malzemenin sertliğine göre seçilmiş olması da önemlidir.
  • İşlenen Malzeme Başına Düşen Maliyet:Kapitalist üretim biçiminde endüstriyel üretimin en önemli özelliklerinden biri, üretimin kâr amacı güderek yapılmasıdır. Üretimin, toplumun verili bir ihtiyacına yönelik ve sorumlu bir şekilde yapılmasının yanı sıra, üreticiye bir miktar da kâr bırakması beklenmektedir. Farklı sözlerle ifade edecek olursak, üreticinin tüm üretim süreçlerinde hammadde, malzeme ve emek gücüne harcamış olduğu paranın süreç sonunda elde ettiği ürünün fiyatından belirli oranlarda daha düşük olması gerekmektedir. Dolayısıyla, kesici takım seçimi yaparken, sadece üretimde kullanılan malzemenin ve takımın teknik özellikleri değil, aynı zamanda bütün bunların ürün başına oluşturduğu maliyet de hesaba katılmalıdır.

Üretim sürecinde kullanılacak kesici takımın seçiminde daha birçok faktör olabilir ancak en önemlilerinin yukarıda sayılanlar olduğu söylenebilir. Bu faktörleri dikkate alarak takım seçimi yapabilmek için üreticinin öncelikle üretim sürecinde kullandığı malzemeyi iyi tanıması gerekmektedir. Buna ek olarak, kullandığı malzemeyi işlerken kullandığı ya da kullanabileceği kesici takımlar hakkında yeterince bilgi sahibi olması da önemlidir.

CNC G VE M KODLARI

CNC G ve M Kodları Tamamı – Genel Kullanılan Kodlar
CNC Programlamada kullanılan kodlar. Çoğu yerde kodların yanlış şekilde anlamı verilen ya da tam karşılığı verilmemiş anlamsız çevirilere rast gelebilirsiniz. Bu kodlar anlayacağınız tarzda.
G00 Hızlı hareket
G01 Doğrusal ilerleme, Kesme ilerlemesi
G02 Saat yönünde dairesel hareket CW
G03 Saat yönünün tersi yönünde dairesel hareket CCW
G04 Geçici durma
G15-G16 Dik işlem merkezinde polar koordinat sistemi. G16′ girildikten sonra Y ekseni açı, X ekseni ise yarıçap değerlerine dönüşür
G17 XY Düzlemini seç
G18 ZX Düzlemini seç
G19 YZ Düzlemini seç
G20 INCH ölçü sistemine geç
G21 MM ölçü sistemine geç
G28 Referans noktasına gidiş
G33 Diş çekme döngüsü
G40 Takım Telafisi iptali
G41 Takım yarıçapının veya uç yarıçapının sol telafisi
G42 Takım yarıçapının veya uç yarıçapının sağ telafisi
G50 Kesme hızı sınıflandırması için kullanılır
G53 Sıfır kaydırmanın iptali
G54-G57 İş parçası sıfırları
G70-G79 Tornalamada tekrarlanan işlemlerin seçimi için kullanılır
G80 Delik döngüsünün iptali
G81 Delik delme döngüsü
G82 Delik dibinde durma ile matkapla bir çok deliği delme
G83 Birden fazla pasoda matkapla bir çok delik delme
G84 Bir çok delikte vida açma
G85 Borverg ile bir çok delik işleme
G90 Mutlak koordinat sisteminde programlama (Absolute)
G91 Eklemeli koordinat sisteminde programlama (Incremental)
G96 Kesme hızının (S) m/dk olarak verilmesi
G97 Kesme hızının (S) dev/dk (Rpm) olarak verilmesi
G98 İlerleme hızının (F) mm/dk olarak verilmesi
G99 İlerleme hızının (F) mm/dev olarak verilmesi

M00 Programın geçici olarak durması, makine startına basılana kadar tezgah eksenleri durur
M01 Programın istek üzerine kontrol panosundan elle durdurulması
M02 Program Sonu
M03 İş milini saat yönünde (CW) çevir
M04 İş milinin saat ibresinin ters yönünde (CW) dönmesi
M05 İş milinin durması
M06 Takım değiştirme
M08 Soğutma sıvısını aç
M09 Soğutma sıvısını kapat
M13 İş milini saat ibresi (CW) yönünde döndür ve soğutma sıvısını aç
M14 İş milini saat yönünün tersi (CCW) yönünde döndür ve soğutma sıvısını aç
M19 İş mili orient konumu
M30 Program sonu ve başa dönüş

FANUC FREZE ÇEVRİMLERİ

G73 YÜKSEK HIZDA (TALAŞ KIRMALI) GAGALAMALI DERİN DELİK DELME ÇEVRİMİ

Çevrimin Açıklaması
G73 X… Y… Z… R… Q… F… K…;
(her talaş kırmada d kadar geri çıkar)
X Y : Delik pozisyonu koordinatları
Z : Delik derinliği
R : Emniyet noktası mesafesi
Q : Her bir dalıştaki kesme derinliği
F : İlerleme
K : Tekrar Sayısı
d : Parametre 5114’te ayarlanır.

Örnek Program


Stok Malzeme Özellikleri
Genişlik: 100.000
Derinlik: 30.000
Yükseklik: 40.000
Matkap 10.5mm (T04)

CNC Kodları
O9973;
G17 G40 G49 G80;
T04;
M3 S800;

M8;
G90 G54;
G43 Z50 H4;
G99;

G73 X20 Y15 Z-30 R5 Q5 F50;
G91;
X15 K4;
G90;
G0 Z150 M5;
X300 Y200 M9;
M30;

%

 
G74 SOL KILAVUZ ÇEKME ÇEVRİMİ

Çevrimin Açıklaması
G74 X… Y… Z… R… P… F… K… ;
X Y : Delik pozisyonu verileri
Z : Delik derinliği
R : Emniyet noktası mesafesi
P : Delik dibindeki bekleme zamanı
F : İlerleme değeri (G94 ilerleme kodu ile diş adımı x devir, G95 ilerleme kodu ile diş adımıdır)
K : Çevrim tekrar sayısı

ÖNEMLİ NOT : Kılavuz kendi ekseni etrafında bir tur döndüğünde adım kadar ilerler. Bu yüzden kılavuz çekme çevriminde kullanılacak F değeri mutlaka kılavuzun dönüş devri ile adım çarpımı kadar olmalıdır. Aksi halde kılavuz kırılır. Sol kılavuz çekerken kesicinin dönüş yönünün saatin tersi yönünde olması gerektiğine mutlaka dikkat edilmelidir.

Örnek Program


Stok Malzeme Özellikleri

Genişlik: 100.000
Derinlik: 30.000
Yükseklik: 40.000
Matkap 10.5mm (T04)
Kılavuz Sol-M12x1.75 (T06)

CNC Kodları
O9974;
G17 G40 G49 G80;
T04;
M3 S800;

M8;
G90 G54;
G43 Z50 H4;
G99;

G73 X20 Y15 Z-30 R5 Q5 F50;
G91;
X15 K4;
G90;
G0 Z150 M5;
X300 Y200 M9;
T06;
M4 S100;

M8;
G43 Z50 H6;
G99;

G74 X20 Y15 Z-25 R10 P2000 F175;
G91;
X15 K4;
G90;
G0 Z150 M5;
X300 Y200 M9;
M30;

%

G76 İNCE DELİK BÜYÜTME ÇEVRİMİ



Çevrimin Açıklaması
G76 X… Y… Z… R… Q… P… F… K… ;
X Y : Delik pozisyonu
Z : Delik derinliği
R : Emniyet noktası
P : Delik dibindeki bekleme miktarı
Q : Kayma miktarı
F : İlerleme
K : Tekrar sayısı

Örnek Program


Stok Malzeme Özellikleri
Genişlik: 100.000
Derinlik: 30.000
Yükseklik: 40.000
Matkap 10.5mm (T04)
Delik Büyütme 12mm (T05)

CNC Kodları
O9976;
G17 G40 G49 G80;
T04;
M3 S800;

M8;
G90 G54;
G43 Z50 H4;
G99;

G81 X20 Y15 Z-30 R5 F50;
G91;
X15 K4;
G90;
G0 Z150;
T05;
G43 Z50 H5;
G99;

G76 X20 Y15 Z-25 R10 Q2 F50;
G91;
X15 K4;
G90;
G0 Z150 M5;
X300 Y200 M9;
M30;

%

G81 DELİK DELME VE HAVŞA AÇMA ÇEVRİMİ



Çevrimin Açıklaması
G81 X… Y… Z… R… F… K… ;
X-Y : Deliğin X Y koordinatı
Z : Deliğin son bulduğu nokta
R : Emniyetli yaklaşma noktası
F : İlerleme miktarı
K : Tekrar Sayısı

Örnek Program


Stok Malzeme Özellikleri

Genişlik: 100.000
Derinlik: 30.000
Yükseklik: 40.000
Matkap 10.5mm (T04)

CNC Kodları
O9981;
G17 G40 G49 G80;
T04;
M3 S800;

M8;
G90 G54;
G43 Z50 H4;
G99;

G81 X20 Y15 Z-30 R5 F50;
G91;
X15 K4;
G90;
G0 Z150 M5;
X300 Y200 M9;
M30;

%

G82 DELİK SONUNDA BEKLEMELİ DELİK DELME ÇEVRİMİ



Çevrimin Açıklaması
G82 X… Y… Z… R… P… F… K… ;

X-Y : Deliğin X Y koordinatı

Z : Deliğin son bulduğu nokta

R : Emniyetli yaklaşma noktası

P : Delik sonunda bekleme süresi milisaniye olarak

F : İlerleme miktarı

K :Tekrar Sayısı

Örnek Program


Stok Malzeme Özellikleri

Genişlik: 100.000
Derinlik: 30.000
Yükseklik: 40.000
Matkap 10.5mm (T04)

CNC Kodları
O9982;
G17 G40 G49 G80;
T04;
M3 S800;

M8;
G90 G54;
G43 Z50 H4;
G99;

G82 X20 Y15 Z-30 R5 P2000 F50;
G91;
X15 K4;
G90;
G0 Z150 M5;
X300 Y200 M9;
M30;

%

G83 GAGALAMALI (TALAŞ BOŞALTMALI) DERİN DELİK DELME ÇEVRİMİ



Çevrimin Açıklaması

(her boşaltmada R ye kadar çıkar)

G83 X… Y… Z… R… Q… F… K… ;

X-Y : Deliğin X Y koordinatı

Z : Deliğin son bulduğu nokta

R : Emniyetli yaklaşma noktası

Q : Her boşaltmada dalma miktarı

F : İlerleme miktarı

K : Tekrar Sayısı
d : Parametre 5114’te ayarlanır

Örnek Program


Stok Malzeme Özellikleri

Genişlik: 100.000
Derinlik: 30.000
Yükseklik: 40.000
Matkap 10.5mm (T04)

CNC Kodları
O9983;
G17 G40 G49 G80;
T04;
M3 S800;

M8;
G90 G54;
G43 Z50 H4;
G99;

G83 X20 Y15 Z-30 R5 Q5 F50;
G91;
X15 K4;
G90;
G0 Z150 M5;
X300 Y200 M9;
M30;

%

G84 SAĞ KILAVUZ ÇEKME ÇEVRİMİ

Çevrimin Açıklaması

G84 X… Y… Z… R… P… F… K… ;

X Y : Delik pozisyonu verileri

Z : Delik derinliği

R : Emniyet noktası mesafesi

P : Delik dibindeki bekleme zamanı milisaniye olarak

F : İlerleme değeri (G94 ilerleme kodu ile diş adımı x devir, G95 ilerleme kodu ile diş adımıdır)

K :Çevrim tekrar sayısı

ÖNEMLİ NOT : Kılavuz kendi ekseni etrafında bir tur döndüğünde adım kadar ilerler. Bu yüzden kılavuz çekme çevriminde kullanılacak F değeri mutlaka kılavuzun dönüş devri ile adım çarpımı kadar olmalıdır. Aksi halde kılavuz kırılır.

Örnek Program


Stok Malzeme Özellikleri

Genişlik: 100.000
Derinlik: 30.000
Yükseklik: 40.000
Matkap 10.5mm (T04)
Kılavuz M12X1.75 (T06)

CNC Kodları
O9984;
G17 G40 G49 G80;
T04;
M3 S800;

M8;
G90 G54;
G43 Z50 H4;
G99;

G73 X20 Y15 Z-30 R5 Q5 F50;
G91;
X15 K4;
G90;
G0 Z150 M5;
X300 Y200 M9;
T06;

M3 S100 M8;
G43 Z50 H6;
G99;

G84 X20 Y15 Z-25 R5 P1000 F175;
G91;
X15 K4;
G90;
G0 Z150 M5;
X300 Y200 M9;
M30;

%

G85 DELME-RAYBALAMA (YAVAŞ GİRİP YAVAŞ ÇIKAR) ÇEVRİMİ

Çevrimin Açıklaması

G85 X… Y… Z… R… F… K… ;

X Y : Delik pozisyonu verileri

Z : Delik derinliği

R : Emniyet noktası mesafesi

F : İlerleme değeri

K : Çevrim tekrar sayısı

Örnek Program


Stok Malzeme Özellikleri

Genişlik: 100.000
Derinlik: 30.000
Yükseklik: 40.000
Matkap 11.9mm (T04)
Rayba 12mm (T05)

CNC Kodları
O9985;
G17 G40 G49 G80;
T04;
M3 S800;

M8;
G90 G54;
G43 Z50 H4;
G99;

G81 X20 Y15 Z-30 R5 F50;
G91;
X15 K4;
G90;
G0 Z150;
T05;
G43 Z50 H5;
G99;

G85 X20 Y15 Z-25 R5 F50;
G91;
X15 K4;
G90;
G0 Z150 M5;
X300 Y200 M9;
M30;

%

G86 DELİK BÜYÜTME (HIZLI İLERLEME İLE UZAKLAŞMA) ÇEVRİMİ



Çevrimin Açıklaması
G86 X… Y… Z… R… F… K… ;

X Y : Deliğin X Y koordinatı

Z : Delik derinliği

R : Emniyetli yaklaşma noktası

F : İlerleme miktarı

K : Tekrar Sayısı

(Delik sonunda fener mili durur takım parçadan hızlı çıkar.)

Örnek Program


Stok Malzeme Özellikleri

Genişlik: 100.000
Derinlik: 30.000
Yükseklik: 40.000
Matkap 10.5mm (T04)
Delik Büyütme 12mm (T05)

CNC Kodları
O9986;
G17 G40 G49 G80;
T04;
M3 S800;

M8;
G90 G54;
G43 Z50 H4;
G99;

G81 X20 Y15 Z-30 R5 F50;
G91;
X15 K4;
G90;
G0 Z150;
T05;
G43 Z50 H5;
G99;

G86 X20 Y15 Z-25 R10 F50;
G91;
X15 K4;
G90;
G0 Z150 M5;
X300 Y200 M9;
M30;

%

G87 ALTTAN DELİK BÜYÜTME ÇEVRİMİ

Çevrimin Açıklaması

G87 X… Y… Z… R… Q… P… F… K… ;

X Y : Delik pozisyonu

Z : Delik derinliği

R : Emniyet noktası

P : Delik dibindeki bekleme miktarı

Q : Kayma miktarı

F : İlerleme

K : Tekrar Sayısı

Örnek Program


Stok Malzeme Özellikleri

Genişlik: 100.000
Derinlik: 30.000
Yükseklik: 40.000
Matkap 10.5mm (T04)
Delik Büyütme 12mm (T05)

CNC Kodları
O9987;
G17 G40 G49 G80;
T04;
M3 S800;

M8;
G90 G54;
G43 Z50 H4;
G99;

G81 X20 Y15 Z-30 R5 F50;
G91;
X15 K1;
G90;
G0 Z150;
X300 Y200;
T05;
G43 Z50 H5;
G99;

G87 X20 Y15 Z-25 R45 Q2 P2000 F50;
G91;
X15 K1;
G90;
G0 Z150 M5;
X300 Y200 M9;
M30;

%

G88 DELİK BÜYÜTME (EL TAMBURU İLE UZAKLAŞMA) ÇEVRİMİ

Çevrimin Açıklaması
G88 X… Y… Z… R… P… F… K… ;

X Y : Delik pozisyonu

Z : Delik derinliği

R : Emniyet noktası

P : Delik dibindeki bekleme miktarı milisaniye olarak

F : İlerleme

K :Tekrar Sayısı

Örnek Program


Stok Malzeme Özellikleri

Genişlik: 100.000
Derinlik: 30.000
Yükseklik: 40.000
Matkap 10.5mm (T04)
Delik Büyütme 12mm (T05)

CNC Kodları
O9988;
G17 G40 G49 G80;
T04;
M3 S800;

M8;
G90 G54;
G43 Z50 H4;
G99;

G81 X20 Y15 Z-30 R5 F50;
G91;
X15 K1;
G90;
G0 Z150;
X300 Y200;
T05;
G43 Z50 H5;
G99;

G88 X20 Y15 Z-25 R10 P2000 F50;
G91;
X15 K1;
G90;
G0 Z150 M5;
X300 Y200 M9;
M30;

%

G89 DELİK BÜYÜTME (DELİK SONUNDA BEKLEMELİ) ÇEVRİMİ

Çevrimin Açıklaması
G89 X… Y… Z… R… P… F… K… ;

X  Y : Delik pozisyonu

Z : Delik derinliği

R : Emniyet noktası

P : Delik dibindeki bekleme miktarı milisaniye olarak

F : İlerleme

K :Tekrar Sayısı

Örnek Program


Stok Malzeme Özellikleri

Genişlik: 100.000
Derinlik: 30.000
Yükseklik: 40.000
Matkap 10.5mm (T04)
Delik Büyütme 12mm (T05)

CNC Kodları
O9989;
G17 G40 G49 G80;
T04;
M3 S800;

M8;
G90 G54;
G43 Z50 H4;
G99;

G81 X20 Y15 Z-30 R5 F50;
G91;
X15 K4;
G90;
G0 Z150;
X300 Y200;
T05;
G43 Z50 H5;
G99;

G89 X20 Y15 Z-25 R10 P2000 F50;
G91;
X15 K4;
G90;
G0 Z150 M5
X300 Y200 M9;
M30;

%

MAKİNE OPERASYON PANELİ

EMERGENCY STOP : Acil durdurma butonu. Bu buton kullanıldıktan sonra refaransa gidilir.

CYCLE START : Programı başlatma tuşudur. Memory ve MDI modundayken çalışır.

FEED HOLD : Programı durdurma tuşudur. Bu tuşa basıldıktan sonra programa devam etmek için tekrar cycle start tuşuna basılmalıdır.

PROTECT : ( WRİTE PROTECT ) Edit modu anahtarı.

MODE SEÇİMİ

A-) OTOMATİK MODLAR  

1. EDİT : Program yazma, programda araya girme, silme, değiştirme gibi işlemler EDIT modunda geçerlidir. ( Bu işlemler için EDIT MODU ANAHTARI  ‘ PROTECT ‘ 1 konumunda olmalıdır. )

2. AUTO : Edit modunda yazılan program AUTO modunda çalıştırılır.

3. DNC ( DIRECT NUMERİCAL CONTROL ) : Programı bilgisayardan yada Flascard’dan tezgahın hafızasına almadan çalıştırmak için kullanılır.

4. MDI ( MANUEL DATA INPUT ) : Kısa programlar ( Takım deiştirme, iş miline devir verme vs…) yazmak için kullanılır.  Yazılan programı hafızaya almaz. Yani bir defaya mahsus programı çalıştırır ve siler.

B-) MANUEL MODLAR

5. HANDLE : El çarkını aktif hale getirir. İlerleme hızları el çarkı üzerindeki X1 ( 0.001 mm ), X10 ( 0.01 mm ), X100 ( 0.1 mm ) yazan düğmeden seçilir.

6. JOG : Manuel kesme modudur ( mm/dak ). Manuel kesme hareketleri yön tuşları ile verilir. Bu düğmeden, programda verdiğimiz ilerlemeyi, program çalışırken % olarak belli oranda artırılabilir veya azaltılabilir.

7. RAPID : Boşta ilerleme ( Hızlı ilerleme ) modudur. Manuel boşta ilerleme hareketleri yön tuşları ile yapılır.

8. ZRN : Referansa gönderme modudur. Bu moda geçtikten sonra yön tuşlarına basarak eksenleri ayrı ayrı referans noktalarına gönderebiliriz veya AUTO ( AUX FUNCTION MENÜSÜNDE ) tuşuna basılarak tüm eksenleri aynı anda referansa gönderilir.

9. SPINDLE SPEED OVERRIDE : Programda verdiğiniz devri, program çalışırken % olarak belli oranda artırabilir veya azaltabiliriz.

NOT : % 100 deyken programın içinde verilen devir geçerlidir.

YARDIMCI FONSİYONLAR ( AUXILARY FUNCTIONS )

10. SBK ( Single Block ) : Bu tuş aktif olduğu zaman programın satır satır çalışmasını sağlar. Her satırdan sonra durur ve cycle start bekler.

11. BDT ( Block Edit ) : Bu tuş aktif olduğu zaman programdaki satırların başında ‘ / ‘ işaretinin olduğu satırlar okunmadan bir sonraki satıra geçer.

12. DRN ( Dry Run ) : Bu tuş aktif olduğu zaman; program çalışırken G0 ve G1 hareketlerinin hızlarını geçersiz sayarak G0 ve G1 hareketlerinni ilerlemesini kesme ilerlemesi ( JOG ) butonuyla kontrol edebilmemizi sağlar.

13. OPTIONAL STOP ( M1 ) : İsteğe bağlı program durdurma tuşudur. Bu tuş aktif olduğu zaman program içerisinde herhangi bir satırda M1 kodunu okuduğu zaman program durur. Devam etmek için tekrar cycle start tuşuna basılır.

14. MLK ( Machine Lock ) : Bu tuş aktif olduğu zaman tüm eksen hareketleri kilitlenir. Bu tuşu kullandıktan sonra tüm eksenler referansa gönderilmelidir.

15. ZLK ( Z Lock ) : Bu tuş aktif olduğu zaman z ekseni kilitlenir. Bu tuş kullanıldıktan sonra z ekseni referansa gönderilmelidir.

16. AUTO : Referans modunda iken bu tuşa basıldığında tüm eksenler otomatik olarak referansa gider.

17. H.INT ( HANDLE INTERRUPTION ) : Manuel araya girme ( Otomatik modlarda da el çarkını devreye sokar ). Program çalışırken derinlik, en veya boy ölçülerinde telafi yapılması gerekirse cycle stop tuşuna basıldıktan sonra bu düğmeye basıp el çarkı ile dikkatli şekilde manuel olarak telafi edilir. Bu düğmeyi kullanırken dikkatli olunmalıdır.

18. AFL ( M.S.T ) : Bu tuş aktifken, program çalışırken tezgah M.S.T komutlarını görmez.

19. MAIN: Kapı sivicini açmak için kullanılır.

20. CW : İş milini saat yönünde döndürür. ( Manuel modlarda geçerlidir ).

21. STOP : İş milini durdurur. ( Manuel modlarda geçerlidir ).

22. CCW : İş milini saat yönünün tersi yönde döndürür. ( Manuel modlarda geçerlidir ).

MANUEL TUŞLAR

23. AUTO : Program çalışırken tezgah su açama komutlarını gördüğünde bu tuşun ışığı aktif hale gelir. Bu tuşa basarak ışığı söndürülürse soğutma suyu pompası durur.

24. MAN : Manuel olarak soğutma suyunu açma ve kapatma düğmesi.

25. AIR BLOW : Manuel olarak hava üflemeyi açma ve kapatma düğmesi.

26. FOR : Konveyörü sürekli çalıştırır.

27. FOR : Talaş atma helezonlarını çalıştır.

28. BACK : Bastığımız sürece konveyörü ters yönde çalıştırır. ( Talaş sıkışması durumunda ).

29. CW : Magazini saat yönünde döndürür.

30. CCW : Magazini saat yönünün tersi döndürür.

31. LIGHT : Işığı açar.

32. POWER ON : Kontrol ünitesini açma düğmesi.

33. POWER OFF : Kontrol ünitesini kapatma düğmesi.

34. APO : Program çalışırken bu tuş aktif hale getirilirse tezgah M30 komutunu görünce kontrol ünitesi kapanır, tezgah şalteri TRIP moduna geçer.

35. END : Limit aşımında eksenleri siviç’ten kurtarmak için kullanılır. Bu tuş basılı tutularak limiti geçtiğiniz eksende aksi yönde hareket edilerek siviç’den kurtarılır.

LED LAMBALARI

ALARM

36. NC : Nc alarmı geldiği zaman yanar.

37. : Merkezi yağlama sistemi alarmı.

38. : Hava alarmı.

STATUS

39. : Magazin veya kolun home pozisyonunda olduğunu gösterir.

40. : Program bittiğinde bu ışık yanıp söner.

41. : Şanzumanlı tezgahlarda yüksek vitese geçtiğini gösterir.

HOME

( X, Y, Z, 4TH ) : Makinenin hangi eksenlerde HOME ( Referans ) pozisyonunda olduğunu gösteren lambalardır.

CNC DİK İŞLEME MERKEZİ BAKIM PROSEDÜRÜ

GÜNLÜK BAKIM:

1) İş bitiminde tablanın bor yağından temizlenmesi ve silinmesi gerekir. Temizlenen tabla yüzeyi ince yağla yağlanarak paslanmaya karşı korunur.

2) Tezgahın içindeki ve koruyucu sacların üzerindeki talaşları temizleyiniz.

3) Tezgah kapatılmadan önce eksenler referans noktalarından uzak bir yere çekilmelidir.

4) Eksen vidalı millerini ve kızakları yağlayan merkezi yağlama ünitesi yağ seviyesini kontrol ediniz.

Yağ cinsi MOBİL VACTRA OIL NO2 dir. Seviye min. Düzeye yaklaşmışsa kızak yağını tamamlayınız.

5) Motor soğutma ve elektrik dolabı soğutma fanlarının çalıştığını kontrol ediniz.

6) Soğutma sıvısı ( bor yağı ) seviyesini kontrol ediniz. Eksilme varsa max. Seviyeye kadar tamamlayınız.

7) Şartlandırıcı yağ seviyesini kontrol ediniz. Yağ cinsi C10 şartlandırıcı yağıdır.

ÜÇ AYLIK BAKIM:

1) Eksen kızaklarını koruyan sacları tabladan ayırarak tezgah gövdesine sızan su ve talaşları temizleyiniz.

2) Koruyucu saçların tablaya bağlandığı yüzeye takılan sızdırmazlık lastik contaları kullanılmaz hale geldiyse değiştiriniz veya silikon çekiniz.

3) Merkezi yağlama yağ tankını sökerek deponun içini ve emme borusunun ucundaki filtreyi temizleyiniz. Yağı yenisi ile değiştiriniz.

4) Fan filtrelerini  çıkartıp hava ile temizleyiniz. Motor fanlarını makine kapalı iken temiz bez ile temizleyiniz.

5) Soğutma suyu tankını temizleyiniz. Yağı yenisi ile değiştiriniz.

6) Şanzımanlı tezgahlarda iş mili soğutma aynı zamanda şanzıman dişli kutusunu soğutur. Bu yağ seviyesi dişli kutusu üzerindeki seviye göstergesinden kontrol edilir. Üç ayda bir bu yağın değiştirilmesi gerekir. Yağın cinsi SHELL TELLUS 32

ÖRNEK:1

O0001 ;

T1 M6 ;

M3 S1000 ;

G0 G90 G54 X10. Y30. ;

G43 H1 Z3. M8. ;

G1 Z-3. F200 ;

G3 X30. Y50. I20. J0. ;

G2 X50. Y50. I0. J20. ;

G0 Z200. ;

G91 G28 Y0. Z0. ;

M30 ;

ÖRNEK:2

O0002 (DENEME PROGRAMI) ;

T1 M6 ; ( PUNTA MATKABI)

M13 S1500 ;

G0 G90 G54 X20. Y20. ;

G43 H1 Z10. ;

G81 Z-8. R1. F100 ;

M98 P3 ;

G0 Z300. ;

G91 G28 Z0. Y0. ;

M1 ;

T2 M6 ; (8.5 MATKAP )

M3 S1000 ;

G0 G90 G54 X20. Y20. ;

G43 H2 Z10. M8 ;

G83 Z-25. Q5 R1 F100 ;

M98 P3 ;

G0 Z200. ;

G91 G28 Y0. Z0. ;

M1 ;

T3 M6 ; (M10 Kılavuz – M10X1.5)

G0 G90 G54 X20. Y20. ;

G43 H3 Z10. M8 ;

M29 S200 ;

G84 Z-20. R2 F300 ; ( F=DEVİR x HATVE =200×1.5=300 )

M98 P3 ;

G0 Z200. ;

G91 G28 Y0. Z0. ;

M30 ;

 O0003 ( ALT PROGRAM );

X40. ;

X60. ;

X80. ;

X100. ;

X120. ;

Y40. ;

X100. ;

X80. ;

X60. ;

X40. ;

X20. ;

Y60. ;

X40. ;

X60. ;

X80. ;

X100. ;

X120. ;

M99 ;
ÖRNEK : 3


O0004 ;G40 G49 G80 G90 ;

T1 M6 ; ( Yüzey temizleme takımı 20’lik )

G90 G54 G0 X-15. Y7.5 ;

M3 S1000 ;

G43 Z50. H1 M8 ;

G0 Z5. ;

G1 Z0. F100 ;

M98 P20005 ; veya M98 P5 L2 ;

G0 Z200. ;

M1 ;

T2 M6 ; ( Punta Matkabı )

M3 S1000 ;

G0 G54 G90 X10. Y10. ;

G43 Z20. H2 M8 ;

G99 G81 Z-8. R2. F80 ;

Y20. ;

X50. ;

Y10. ;

G0 Z200. ;

M1 ;

T3 M6 ; ( MATKAP )

M3 S750 ;

G0 G54 G90 X1. Y10. ;

G43 H3 Z20. M8 ;

G99 G73 Z-15. R2. Q3. F80 ;

Y20. ;

X50. ;

Y10. ;

G0 Z200. ;

G91 G28 Y0. Z0. ;

M1 ;

M30 ;

O0005 ( ALT PROGRAM ) ;

G91 Z-0.5 ;

G90 G1 X70. F200 ;

Y22.5 ;

X-15. ;

G0 Y7.5 ;

M99 ;

 ÖRNEK: 4

O0006 ( ANA PROGRAM ) ;

G90 G49 G80 G90 ;

G91 G28  X0. Y0. Z0. ;

T3 M6 ;

M3 S1000;

G90 G54 G0 X. Y0. ;

G43 H3 Z50. M8 ;

M98 P7 L3 ;

G90 G0 Z100. ;

G91 G28 Y0. Z0. ;

M30 ;

 O0007 ( ALT PROGRAM ) ;

G91 G99 G81 X50. Y0. Z-20. R3. L2 F80 ;

X50. ;

G0 G80 X-150. Y50. ;

M99 ;

 ÖRNEK: 5

O0008 ( ANA PROGRAM ) ;

G40 G49 G80 G90 ;

T1 M6 ( Punta ) ;

M3 S1000 ;

G90 G54 G0 X0. Y0. ;

G43 H1 Z20. M8 ;

G99 G81 Z-4. R2. F100 ;

G80 G0 Z200. ;

M1 ;

T2 M6 ( Ø15 Matkap ) ;

M3 S500 ;

G90 G54 G0 X0. Y0. ;

G43 H2 Z20. M8 ;

G99 G83 Z-45. Q3. R2. F0 ;

G80 G0 Z100. ;

M1 ;

T3 M6 (Ø10 Düz Parmak Freze ) ;

M3 S800 ;

G90 G54 G0 X0. Y0. ;

G43 H3 Z5. M8 ;

G1 Z0. F70 ;

M98 P9 L80 ;

G0 Z100. ;

M1 ;

M30 ;

O0009 ( Alt Program ) ;

G91 G1 Z-0.5 F300 ;

G90 G41 D3 X12.5 ;

G3 I-12.5 J0. ;

G1 X17.5 ;

G3 I-17.5 J0. ;

G1 X22.5 ;

G3 I-22.5 J0. ;

G1 X25. ;

G3 I-25. J0. ;

G40 G90 G1 X0. Y0. ;

M99 ;

ÖRNEK: 6

 O0010 ( ANA PROGRAM ) ;

G90 G80 G40 G49 ;

T1 M6 (Ø30 Elmas Uçlu Freze );

M3 S2000 ;

G90 G54 G0 X-20. Y10. ;

G43 Z5. H1 M8 ;

G1 Z-0.5 F100 ;

M98 P30011 ;

G0 Z10. ;

X90. Y75. ;

G1 Z0. ;

M98 P100012 ;

G0 Z200. ;

M1 ;

M30 ;

O0012 (Cep boşaltma programı ) ;

G91 G1 Z-1. X20. F800 ;

X-20. F1000 ;

X25. ;

Y25. ;

X-50. ;

Y-50. ;

X75. ;

Y60. ;

X-100. ;

Y-70. ;

X110. ;

Y70. ;

X-120. ;

Y-70. ;

G90 G1 X90.  Y75. ;

M99 ;

O0011 ( Yüzey Temizliği Alt Programı ) ;

G91 D1 X220. F500 ;

Y26. ;

X-220. ;

Y26. ;

M99

TALAŞLI İMALATTA KESİCİ TAKIMLAR

Talaşlı imalat eldeki iş parçasının yüzeyinden ya da iç bölgelerinden malzeme kaldırarak iş parçasına şekil verme yöntemidir. İş parçasının tipine, boyutuna, verilmek istenen şekle vs. göre birçok farklı talaşlı imalat tekniği kullanılmaktadır. Yöntemler birbirinden farklılaşıyor olsa da her talaşlı imalat yönteminde istisnasız önemli olan şey, talaşı iş parçasının üzerinden kaldırma işlevini yerine getiren kesici takımlardır.

Endüstriyel üretimde 4 ana faktör bulunmaktadır. Bunlar üretimde kullanılan malzeme, üretim biçimi, kesici takım ve bunların parçası oldukları takım tezgahlarıdır. Üretim esnasında bu 4 etken birbirlerini büyük oranda etkilemektedir. Şöyle ki, takım tezgahlarının sınırları üretim kapasitesini etkiler. Üretim kapasitesi ve biçimi ise üretim sürecinde ne tür malzemeler kullanılacağını etkilemektedir. Üretim yapılacak malzeme türüne göre ise kesici takımlar çeşitlenmektedir. Farklı üretim süreçlerinde, birbirinden farklı amaçlar için kullanılan kesici takımlar için farklı malzemeler bulunmaktadır.

Kesici Takım Malzemeleri

  1. Yüksek Hız Çeliği (HSS): Yüksek hız çeliği genellikle, %1.9 oranında karbon, %0.3 manganez, %8 tungsten, %3.8 krom ve demirden oluşmaktadır. Yüksek hız çelikleri, yüksek sertlik ve yüksek şok direncine sahiptirler. Ayrıca aşırı sıcaklıklarda dahi formlarını korurlar. Bu özellikleri yüksek hız çeliğini iyi bir kesici takım malzemesi yapmaktadır.
  2. Sinterlenmiş Karbür (C): Bu karbürler, farklı malzemelere sinterleme yoluyla sertlik kazandırılarak oluşturulmaktadır. CNC tezgahlarda en popüler kesici takım malzemelerinden biridir.
  3. Kaplamalı Sinterlenmiş Karbür (GC): Bu çeşit karbürler, karbürün bir çeşit kaplamayla birleştirilerek tokluğunun artırılmasıyla elde edilir. Gördüğü işlemden sonra tokluğu artan bu malzeme, aşınma direncinin de yüksek olması nedeniyle eşsiz bir kesici takım malzemesi özelliği taşımaktadır.
  4. Sermetler (CT): Sermet, ismini oluştuğu iki malzemeden almaktadır: seramik ve metal. Seramik bir malzemenin bir metalle belirli oranlarda karıştırılmasıyla elde edilir. Bu işlemden elde edilen malzemeler kırılgan olmalarına rağmen, bu durum onların iyi bir kesici takım malzemesi olmasına engel olmamaktadır.
  5. Seramikler (CC): En eski kesici takım malzemelerinden biri olan seramikler yüksek kesme hızına sahiptirler. Ayrıca kesme işlemi esnasında diğer malzemelere göre daha düşük sıcaklık oluştuğundan aşınma dirençleri de yüksektir.
  6. Elmaslar (N): Yapay olarak oluşturulan çeşitleri de olmasına karşın, doğal elmas karbon elementinin bir modifikasyonudur. Elmas bilinen en sert maddelerden biridir. Bu özelliği ısıya karşı yüksek direnç gösterme özelliğiyle bir araya gelince, elması iyi bir kesici takım malzemesi yapmaktadır.
  7. Kübik Boron Nitrür (CBN): İlk kez 1950’lerin sonlarında sentezlenen kübik boron nitrür, bilinen en sert maddelerden biridir. Birçok yönden doğal elmasa benzemektedir. Doğal elmas gibi yüksek ısı direncine sahiptir. Bu da kübik boron nitrürü sert malzemelerin işlenmesinde cazip bir malzeme haline getirmektedir.
  8. Çok Kristalli Elmas (PCD): Doğal elmasa yakın düzeyde bir sertliğe sahip olan PCD, elmas parçacıklarının metalik bir bağlayıcı ile sinterlenmesiyle oluşturulmaktadır. Yüksek aşınma direncine sahip olmalarından dolayı taşlama işlemlerinde kullanılırlar.